فرمالیسم روسی وپیشینه مطالعاتی آن در ایران

آنچه در این رساله آمده است، مقالاتی در باره فرمالیسم روسی و پاره ای از اصطلاحات مربوط به آن است. رساله شامل دو بخش اصلی است، در یک بخش مقالاتی فارسی ارائه شده است که به مسائل: فرم، فرم تحمیلی و فرم ارگانیک، فرم و محتوا، حرکت در تصویر، تصویر، غریب سازی و خودکارسازی زبان پرداخته است. و در بخش دیگر ترجمه چند مقاله از کتاب " درباره تئوری نثر" ویکتور شکلوفسکی ارائه شده است. شامل مقالات: 1- هنر به مثابه فن 2- واژگان روح را از تنگنا می رهانند 3- سخنی در باره اوپویاز 4- روابط دوجانبه روش فرمال و ساختارگرایی 5- غریب سازی است. در این رساله تلاش شده است که نظریه های فرمالیست های روس معرفی شوند. در اوائل قرن بیستم در روسیه نظریه ای ادبی شکل گرفت، این جنبش ادبی در حلقه زبان شناسی مسکو و اوپویاز ( انجمن آموزش زبان شعری) آغاز شد. با اعلام ممنوعیت خلق هر نوع اثر ادبی بدیع توسط استالینیست ها در 1930 پایان یافت. آنچه که نظر فرمالیست های روس را به خود معطوف می داشت شیوه ای بود که به کارگیری آن سبب تاثیر گذاری متون ادبی می شد، به بیان دقیق تر آنان به ادبیت متن علاقمند بودند. فرمالیست ها میان فرم و محتوا تمایز قائل بودند. شیوه ساخت یک اثر را فرم آن اثر می گویند. فرم در یک اثر ادبی، شیوه بیان آن است.در اوائل قرن نوزدهم، ساموئل کولریج، دو نوع فرم را معرفی کرد: فرم مکانیک و فرم ارگانیک. ژان پک در باره فرم گفته است: "فرم حساس ترین اصطلاحی است که جنبه های گوناگون تکنیک اثر را در بر می گیرد." و کادن نیز در باره فرم اینگونه گفته است: " وقتی ما در باره فرم یک اثر ادبی صحبت می کنیم، به شکل و ساختار و شیوه ساخت آن اثر اشاره داریم." یکی از ارزنده ترین کارهای فرمالیست ها، مفهوم غریب سازی یا آشنایی زدایی است.این اصطلاح را نخستین بار ویکتور شکلوفسکی خلق کرد. در زبان شاعرانه، شاعر یا نویسنده از زبان عادی منحرف می شود و آن زبان را تازه و عجیب می سازد. مهمترین مسئله برای فرمالیست ها چگونگی ساخت یک اثر است و چه بودن آن اثر برای آنان چندان اهمیت ندارد.